
Diş eti iltihabı (gingivitis), ağız sağlığında sık karşılaşılan ancak erken dönemde çoğunlukla ihmal edilen bir problemdir. Tedavi edilmediğinde sadece diş etlerini değil, dişleri destekleyen tüm periodontal dokuları tehdit edebilir.
Diş Eti İltihabı (Gingivitis) Nedir?
Diş eti iltihabı, dişleri çevreleyen yumuşak dokuların – yani diş etlerinin – bakteri plağı nedeniyle enfekte olması durumudur. Bu enfeksiyon sürecinde diş etleri kızarır, şişer ve zaman zaman kanar. Gingivitis, periodontal hastalıkların en hafif formudur ve erken müdahale ile tamamen geri döndürülebilir. Ancak ihmal edilirse dişleri tutan kemik dokusuna kadar ilerleyebilir ve periodontitis gibi daha ciddi tabloya dönüşebilir.
Diş Eti İltihabının Belirtileri
Diş eti iltihabının ilk belirtileri genellikle ağrısızdır. Bu da sürecin başlangıçta fark edilmesini zorlaştırır. Ancak dikkatli bir gözlemle aşağıdaki belirtiler erken dönemde tespit edilebilir:
Diş eti kanaması
Diş fırçalarken, diş ipi kullanırken ya da sert gıdalar tüketildiğinde diş etlerinden gelen kan, diş eti iltihabının en yaygın ve erken belirtilerinden biridir. Kanama, diş etlerinin iltihaplı olduğunu ve dokuların savunma bariyerlerinin zayıfladığını gösterir.
Kızarıklık, şişlik ve hassasiyet
Sağlıklı diş etleri açık pembe renkte ve sıkı dokudadır. İltihap geliştiğinde diş etlerinde gözle görülür bir kızarıklık ve ödem oluşur. Diş etleri normalden daha kabarık ve hassas hale gelir. Bu durum, hem estetik hem de işlevsel açıdan rahatsızlık yaratabilir.
Ağız kokusu
Ağızda kronik ve rahatsız edici bir koku, iltihaplı diş etlerinin barındırdığı bakteri yükünden kaynaklanabilir. Özellikle sabah uyandığınızda belirginleşen ve gün boyu devam eden ağız kokusu, diş eti iltihabının belirgin bir sonucudur.
Diş fırçalarken ya da yemek yerken rahatsızlık
Hafif temasla bile hassasiyet oluşuyorsa, diş etlerinde enfeksiyon varlığı düşünülmelidir. Özellikle lifli veya sıcak-soğuk yiyecekler tüketilirken yaşanan rahatsızlık, iltihaplı dokunun verdiği tepkidir.
Diş Eti İltihabı (Gingivitis) Neden Olur?
Diş eti iltihabının gelişiminde birden fazla faktör rol oynar. Bu faktörlerin bazıları doğrudan ağız bakımına bağlıyken, bazıları sistemik hastalıklarla ilişkilidir:
Yetersiz Ağız Hijyeni
Diş eti iltihabının en yaygın nedeni, düzenli ve etkili ağız bakımının yapılmamasıdır. Diş fırçalamamak ya da yanlış tekniklerle fırçalamak, diş aralarının temizlenmemesi ve diş taşı oluşumu bakteriyel plağın birikmesine neden olur. Bu da iltihap sürecini başlatır.
Sigara ve Tütün Ürünleri Kullanımı
Tütün ürünleri, ağız içindeki kan dolaşımını bozarak diş eti dokularının savunmasını zayıflatır. Ayrıca nikotin, diş etinin oksijen alımını engelleyerek iyileşme sürecini yavaşlatır. Sigara içen bireylerde diş eti hastalıkları daha sinsi ilerler ve fark edilmesi güçleşir.
Hormonal Değişimler
Hamilelik, ergenlik, adet dönemi ve menopoz gibi hormon seviyesindeki dalgalanmalar, diş etlerinin bakteri plağına karşı tepkisini artırabilir. Özellikle hamilelik gingivitisi, bu süreçte sıkça karşılaşılan bir durumdur.
Diyabet ve Bağışıklık Sistemine Etki Eden Hastalıklar
Diyabet hastalarında enfeksiyonlara yatkınlık arttığı için diş eti iltihabı daha hızlı gelişebilir. Aynı şekilde otoimmün hastalıklar, kemoterapi gibi bağışıklığı baskılayan durumlar da diş eti sağlığını olumsuz etkiler.
Ağız Solunumu ve Diş Sıkma
Ağızdan sürekli nefes almak, ağız içi mukozasının kurumasına neden olur ve bu da diş etlerini savunmasız hale getirir. Diş sıkma (bruksizm) ise diş eti hattına uygulanan mekanik baskı nedeniyle diş etlerinde çekilmeye ve iltihaba yol açabilir.
Yanlış Takılmış Protez veya Kaplamalar
Uygun oturmayan protezler ya da diş etine baskı yapan restorasyonlar, hem mekanik travma yaratır hem de bakteri birikimini kolaylaştırır. Bu da lokal iltihaplanmalara neden olur.
Diş Eti İltihabı (Gingivitis) Nasıl Anlaşılır?
Diş eti iltihabını anlamanın en güvenilir yolu, düzenli diş hekimi muayenesidir. Ancak evde gözlemle de bazı sinyaller alınabilir:
- Diş fırçalarken ya da diş ipi kullanırken kanama oluşuyorsa,
- Diş etleri koyu kırmızı ve şişkin görünüyorsa,
- Sürekli bir ağız kokusu mevcutsa,
- Diş etleri dişlerden çekilmeye başlamışsa,
- Dişlerin arası açılmış ya da sallanma hissediliyorsa…
… bu belirtiler diş eti iltihabına işaret ediyor olabilir. Bu gibi durumlarda zaman kaybetmeden profesyonel yardım alınmalıdır.
Diş Eti İltihabı Nasıl Tedavi Edilir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Diş eti iltihabının tedavisinde amaç; iltihaba yol açan bakteri plağının ortadan kaldırılması, dokuların iyileşmesi ve tekrar iltihap oluşumunun önlenmesidir. Uygulanacak tedavi, hastalığın şiddetine göre değişir:
Profesyonel Diş Taşı Temizliği (Detartraj)
Diş taşları, plakların zamanla sertleşmesiyle oluşur ve fırçalama ile temizlenemez. Diş hekimi tarafından yapılan detartraj işlemiyle bu birikintiler özel cihazlar yardımıyla temizlenir. İşlem sonrası diş etlerinde hafif kanama ve hassasiyet görülse de bu durum geçicidir ve dokular hızla iyileşir.
Antibakteriyel Ağız Gargaraları
Klorheksidin içeren reçeteli gargaralar, ağız içindeki bakteri yükünü azaltır ve iltihaplı bölgelerin iyileşmesini hızlandırır. Bu ürünlerin hekim önerisiyle ve belirtilen sürede kullanılması gerekir, çünkü uzun süreli kullanımlarda dişlerde renk değişimi gibi yan etkiler oluşabilir.
Evde Ağız Bakımı Rutinlerinin Düzenlenmesi
Tedavinin kalıcılığı için hastanın ağız bakım alışkanlıklarını değiştirmesi şarttır. Günde en az iki kez uygun teknikle diş fırçalama, diş ipi veya ara yüz fırçası kullanımı, düzenli gargara ve ağız duşu gibi araçların eklenmesi, tedavinin başarısını doğrudan etkiler.
İleri Düzey Vakalar için Periodontal Tedaviler
Diş eti iltihabı periodontitis seviyesine ulaşmışsa, daha ileri cerrahi ya da yarı cerrahi işlemler gerekebilir. Kök yüzeyinin düzleştirilmesi, flep operasyonları veya kemik grefti uygulamaları bu tedaviler arasında yer alır. Bu tür işlemler, periodontoloji uzmanı tarafından gerçekleştirilir.